BUĞDAYDA PAS HASTALIKLARI

Sarı Pas (Puccinia striiformis f. sp. tritici) Pasların en erken görülenidir. Ülkemizde buğdayın en önemli pas hastalığıdır. Buğdayın sap, başak ve yapraklarında görülebilirse de asıl yeri yapraklardır. Yaprağın üst yüzeyinde makine dikişi gibi sarı püstüller oluşturur. Bu püstüllerin dizilişi bir çizgiyi andırdığı için bu pasa Çizgi Pası da denilir. Yüksek nem veya yağış hastalığın oluşmasını tetikler. Hastalığın oluşması için optimum sıcaklık 10-15 °C’dir.

Kahverengi Pas (Puccinia recondita f. sp. tritici Genellikle yapraklarda görülür, bu yüzden Yaprak Pası olarak da isimlendirilir. Portakal sarısı veya yanık kahverengi rengindeki püstüller yaprak yüzeyine gelişi güzel dağılmış noktacıklar şeklindedir. İlkbaharda yazlık sporlar 10-18 °C’de ve yüksek nemde enfeksiyon oluşturur. Bu pas genellikle sarı pastan sonra, kara pastan önce görülür. Bazen Isopyrum (Şeytan Minaresi) ve Thalictrum (Çayır Sedefi) bitkileri etmene ara konukçuluk eder. Türkiye’de daha çok Ege ve Marmara gibi sahil bölgelerinde görülür.

Kara Pas (Puccinia graminis f. sp. tritici) En son görülen pas hastalığıdır. Koyu kırmızı, kahverengi püstüller yaprağın iki yüzünde, sapta ve başakta oluşabilir. Püstülleri meydana getiren ürediospor kümeleri epidermisi yırtıp çıktığında bitki yüzeyi pürüzlü ve yırtık bir görünüş alır. %96’nın üzerinde orantılı nem ve 20ºC’ye yakın sıcaklıkta hastalık gelişir. Kara pas kardeşlenmeyi azaltır, dane ağırlığı ve kalitesini düşürür. Hastalığa uygun şartlarda bütün ürün kaybedilebilir. Ara konukçuları Berberis ve Mahonia bitkileridir.

MÜCADELESİ Mücadelesinde sık ekimden kaçınılması, zamanında yabancı ot ve ara konukçu mücadelesi yapılması, tarlaya normalin üzerinde azotlu gübre verilmemesi, dayanıklı çeşit kullanılması ve hastalığın her yıl şiddetli olarak görüldüğü yerlerde ve hassas çeşitlerde belirtiler başlarsa yeşil aksam ilaçlaması yapılması önerilmektedir.