ELMA İÇKURDU (Cydia pomonella)
*Cydia pomonella (Elma İçkurdu), meyve bahçelerinde dünya çapında yaygınca rastlanılan bir zararlıdır.
*Esas zararlısı olduğu elma ve armut meyveleri yanında; ayva, ceviz, badem, kayısı, şeftali, muşmula ve portakalda da zarar yapmaktadır.
ELMA İÇKURDU ERGİNİ
Ergin gri renkli yaklaşık 10 mm uzunluğunda, her iki kanat ucunda üçgen şeklinde
çikolata renginde leke bulunur.
ELMA İÇKURDU YUMURTASI
* Yumurta 1-1.2 mm çapında oval şekilde, başlangıçta süt beyazı renginde ve mumumsu görünümdedir.
*Yumurta geliştikçe orta kısmında kırmızımsı bir halka görülür, açılmadan hemen önce ise gelişmiş larva açıklıkla izlenebilir.
ELMA İÇKURDU LARVASI
*Yumurtadan yeni çıkan larva 1 mm uzunluğundadır. Bu dönemde iri ve yassı olan baş ve prothorax parlak siyahtır. Gelişimini tamamlayıp elmayı terkeden olgun larva 15-20 mm uzunluğunda beyazımsı pembe görünümündedir.
*Olgun larva elips şeklinde ve kirli beyaz renkte kokon örerek içinde pupa olmaktadır. Açık kahverengi olan pupa, 10 mm uzunluğunda ve 2.5-3 mm genişliğindedir
*Elma içkurdu kışı daha çok ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş toprakta bulunan kalıntılar arasında, ambalaj ve depolama yerlerinde ördükleri kokonlar içerisinde OLGUN LARVA döneminde geçirmektedir.
ELMA İÇKURDU PUPASI
*Kışı geçiren olgun larva mayıs başlarına doğru pupa olur.
ELMA İÇKURDU ERGİN ÇIKIŞI
*İlkbaharda ergin çıkışı genellikle mayıs ( bazı yıllar nisan ortalarında) ayında başlamakta ve bazen temmuz ortalarına kadar devam etmektedir.
*Ergin kısa bir preovipozisyon döneminden sonra yumurta bırakmaya başlar, ancak bunun için akşam alacakaranlık sıcaklığının üst üste iki gün 15°C' nin üzerinde olması gerekmektedir.
ELMA İÇKURDU’nun BİYOLOJİSİ
Bir dişi 30-70 yumurta bırakır. Yumurta önceleri yapraklara, ince dallara, daha sonra meyvelere teker teker bırakılmaktadır. Yumurtadan çıkan larvalar genellikle 4-8 saat içerisinde meyveye girer.
Larva meyveye çiçek çukurundan veya elmanın yan tarafı ile sapa yakın kısımlarından içeri girdikten sonra meyvenin merkezine doğru tünel açarak ilerler. Elma içkurdu larvası meyvenin çekirdekleri üzerinde de beslenir. Bu özelliği ile çekirdekler üzerinde beslenmeyen meyve içinde zararlı diğer türlerden ayrılabilmektedir.
Meyve içinde 30-40 gün beslenerek olgunlaşan larva, ağaç kabukları arasında veya toprakta bulunan kalıntılar arasında kokon örmek üzere meyveyi terk eder. Bu larvalar daha sonra pupa olarak ya aynı yılın yaz erginleri şeklinde çıkar veya pupa olmayıp diyapoza girerler.
ELMA İÇKURDU ZARARI
Elma içkurdu başta elma olmak üzere armut, ayva, ceviz ağaçlarının en önemli zararlısıdır.
Doğrudan meyvede zarar yapan larvalar, meyveleri delerek içlerinde galeriler açmakta, etli kısmını ve çekirdek evini yiyerek pislikler bırakmaktadır.
Bütün bunların sonucu olarak meyvelerin dökülmesine, ağaçta kalabilen kurtlu meyvelerin ise niteliğinin bozulmasına ve dolayısıyla elmanın piyasadaki değerinin düşmesine neden olmaktadır.
Mücadele yapılmayan bahçelerdeki zarar % 60-100 olabilmektedir. Ülkemizde elma
üretim bölgelerinin her yerinde bulunmaktadır.
ELMA İÇ KURDUNUN DÖL SAYISI
- Ülkemizde Elma içkurdu genellikle yılda 2 döl, bazı yer ve yıllarda kısmi bir 3.'ncü
döl de verebilmektedir.
- Ancak birinci döl larvalarının bir kısmı diyapoza girmekte ve bu diyapoz ertesi
ilkbahara kadar devam etmektedir.
- Birinci döl larva diyapozunun oranı iklim koşullarına bağlı olmak üzere, normal
olarak % 25-30 arasında oluşmaktadır.
ELMA İÇKURDU MÜCADELESİ
Kültürel önlemler
Öncelikle elma bahçelerinin, elma içkurdunun diğer konukçusu olan armut, ayva ve ceviz gibi meyve ağaçları ile karışık olarak kurulmamasına özen gösterilmelidir.
Elma ağaçlarının altına dökülen meyveler toplanıp uzaklaştırılmalı, ambalaj ve
depolama yerleri elma bahçelerinin kenarına kurulmamalıdır.
Bahçenin sürümüne özen gösterilmeli ve ağaç gövdelerine haziran ayı başlarında oluklu mukavvadan tuzak bantlar sarılmalı, bunlara gelen larvalar haftalık kontrollerle imha edilmelidir
BİYOLOJİK MÜCADELE
Yumurta parazitoitleri : Trichogramma spp. (Hym.:Trichogrammatidae), T. evanescens Westur.,
T. embryophagum ( Hertig.), T. kılınçeri Kostadinov
Larva ve pupa parazitoitleri : Elodia tragica Meig. (Dip.:Tachinidae ), Neoplectops vanisata Stein (Dip.:Tachinidae ), Trichogramma enecatör Rossi (Hym.:Ichneumonidae), Pristomerus vulnerator Panz. (Hym.:Ichneumonidae), Pimpla turionellae L. (Hym.:Ichneumonidae), Ascogaster quadridentatus Wesm. (Hym.:Braconidae), Agathis linguarius Nees (Hym.:Braconidae ), Perilampus tristis Mayr. (Hym.:Perilampidae)
T. evanescens Parazitli yumurtalar
Yumurta parazitoiti Trichogramma türleri ile larva ve pupa parazitoitleri E. ragica ,
T. enecator ve A. quadridentatus Elma içkurdunun biyolojik mücadelesinde kullanılabilecek önemli faydalılardır. Ancak bu zararlının ekonomik zarar eşiği çok düşük olduğu için, sadece biyolojik mücadele etmenleri ile baskı altında tutmak mümkün olmamaktadır.Yararlı türlerden azami derecede yararlanmak için :
Zararlının doğal düşmanları iyi tanınmalıdır.
* Etkili olan türler, özellikle yumurta parazitoitleri kitle halinde üretilerek veya başka
yerlerden getirilerek bahçelere salınmalıdır.
* İlaçlama programları yararlıları koruyacak biçimde hazırlanmalı, bu amaçla seçici ilaçlara öncelik verilmelidir.
Cydia pomonella‘ nın biyolojik kontrolünde ilk virüs uygulaması ilk larva yumurtadan daha çıkmadan evvel yapılmalıdır.
Genç larva, içine gireceği uygun bir meyveyi ararken ortamdaki virüs ile fazla bir şekilde temas eder ve kısa zaman içinde ölür. Sprey solüsyonuna yapılan şeker ilavesi yemeyi arttırıcı etki yapar ve virüs malzemesinin larva tarafından alınmasını arttırır. Bazı larvalar, meyve kabuğunu kemirmeyi başarabilmekte, ancak bu yaralar daha sonra hasattan önce kapanmakta ve iyileşmektedir.
ELMA İÇKURDU MÜCADELESİ BİYOTEKNİK YÖNTEMLER
Bu yöntemde, bahçelerde ergin uçuş periyodu boyunca her ağaca 1 adet cinsel çekici tuzak asılır. Tuzaklar hakim rüzgar yönünde ve yerden 1.5-2 m yüksekliğe asılır ve kapsüller 4-6 haftada bir değiştirilir. Bu yöntem Elma içkurdu erginlerini kitle halinde yakalamak amacıyla da kullanılabilir. Aynı bahçede birkaç yıl uygulama yapıldığında sonuç daha olumlu olmaktadır.
- Bu yöntemde, böcek seks feromonu içeren tuzaklar 3 amaçla kullanılır:
- İZLEME
- KİTLE YAKALAMA
- ÇİFTLEŞMENİN ENGELLENMESİ
KİMYASAL MÜCADELE
Elma İç Kurdu Mücadelesinde hedef her döle ait larva çıkış süresince ağaçları ilaçlı bulundurarak yumurtadan çıkan larvaları meyve içine girmeden önce öldürmektir. Bunun için kışlayan ve yazlık döllerin ergin çıkış ve uçuş süresi ile yumurtaların bırakılması ve açılışlarının izlenmesi gerekir. Bunların kesin olarak saptanması için eşeysel çekici tuzaklar, etkili sıcaklıkların toplamı gözle inceleme ve tuzak bant yöntemlerinden yararlanılır. Bu yöntemlerden elde edilen veriler esas alınarak, elma iç kurduna karşı birinci döle 20 gün aralıklarla 2, ikinci döle karşı 1 olmak üzere toplam 3 ilaçlama yapılmakta ve genellikle bu uygulama yeterli olmaktadır. Kimyasal ilaçlamada ruhsatlandırılarak kullanımına izin verilen bitki koruma ürünleri uygun doz ve aletle kullanılmalıdır.